Twoja skóra stała się nieprzyjemna w dotyku, jest sucha i się łuszczy? A może coraz częściej ulega zakażeniom? Jedną z przyczyn tych dolegliwości może być uszkodzona bariera hydrolipidowa skóry. Co to jest, co powoduje, że jej stan się pogarsza i jak ją odbudować? Sprawdź!

Co to jest bariera hydrolipidowa

Bariera hydrolipidowa to płaszcz ochronny skóry. Znajduje się ona głównie w warstwie rogowej naskórka.

Składa się z mieszanki wody (hydro) i tłuszczów (lipidów), sebum, NMF-u (czynnik nawilżający) i substancji zewnątrzpochodnych. Woda i naturalne lipidy, czyli ceramidy, cholesterol i kwasy tłuszczowe, stanowią izolację między komórkami skóry a środowiskiem zewnętrznym.

Zadaniem bariery lipidowej jest ochrona skóry przed utratą wody, składników odżywczych i przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych: zanieczyszczeniami, bakteriami, promieniowaniem UV czy ekstremalnymi warunkami atmosferycznymi (wiatr, zimno, suche powietrze). Dzięki niej skóra pozostaje elastyczna, nawilżona i zdrowa.

Zdrowy płaszcz hydrolipidowy to warunek konieczny do utrzymania skóry w dobrej kondycji, a jego uszkodzenie wiąże się z ryzykiem poważnych problemów, takich jak suchość, podrażnienia czy nawet trądzik i atopowe zapalenie skóry.

Za co odpowiada bariera hydrolipidowa

Bariera hydrolipidowa skóry:

• zapobiega nadmiernej utracie wody przez naskórek, a to pomaga utrzymać odpowiednie nawilżenie tkanek;
• działa jak tarcza, która chroni skórę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a dzięki temu jest mniej podatna na podrażnienia, infekcje i stany zapalne;
• pomaga skórze utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia, co zapobiega przesuszeniu i odwodnieniu;
• ułatwia komórkom wchłanianie składników aktywnych z kosmetyków, co zwiększa skuteczność działania preparatów;
• chroni tkanki przed przedostawaniem się do nich bakterii, wirusów i innych patogenów, które mogą powodować infekcje i podrażnienia.

Zdrowa bariera hydrolipidowa jest więc niezbędna do utrzymania pięknej, zdrowej i młodo wyglądające skóry, odpornej na czynniki zewnętrzne.

Co wpływa na stan bariery hydrolipidowej skóry

Za stan bariery hydrolipidowej odpowiada wiele czynników: na część z nich masz wpływ, a niektóre są od Ciebie niezależne. To:

• czynniki genetyczne (rodzaj cery, podatność na podrażnienia, predyspozycje do chorób skórnych, zmiany hormonalne itp.),
• wiek (z wiekiem maleje naturalna zdolność skóry do produkcji lipidów, szczególnie kobiety po menopauzie doświadczają spadku ich ilości, to sprzyja przesuszeniu i podrażnieniom i mniejszej elastyczności),
• dieta (posiłki bogate w tłuszcze nienasycone, witaminy, minerały, białko i wodę pomagają utrzymać dobrą kondycję skóry),
• czynniki atmosferyczne (wiatr, mroźne powietrze, wysokie temperatury czy promieniowanie UV mogą negatywnie wpływać na naturalną barierę hydrolipidową skóry),
• środowisko (stopień zanieczyszczenia środowiska, w którym żyjesz),
• stres (długotrwały stres osłabia barierę hydrolipidową, prowadząc do przesuszenia skóry i stanów zapalnych),
• pielęgnacja skóry (poranna i wieczorna rutyna pielęgnacyjna, rodzaj stosowanych kosmetyków i zabiegów).

Jak rozpoznać uszkodzoną barierę hydrolipidową

Kiedy bariera hydrolipidowa zostaje uszkodzona, skóra nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. To z kolei niesie ze sobą różnorodne, często widoczne i odczuwalne konsekwencje. Jak rozpoznasz, że płaszcz ochronny Twojej skóry został naruszony?

1. Suchość i szorstkość – skóra, która straciła swoją naturalną barierę, często jest nadmiernie sucha, nawet po nawilżeniu.
2. Łuszczenie się naskórka – uszkodzona bariera sprawia, że skóra szybciej traci wilgoć. Przez to może się ona łuszczyć i mieć chropowatą teksturę.
3. Uczucie napięcia – uczucie napiętej skóry to kolejny sygnał, że bariera hydrolipidowa może być naruszona. Jest ono szczególnie dotkliwe w przypadku kontaktu z wodą lub produktami myjącymi, które zmywają naturalne lipidy ochronne.
4. Podrażnienia i zaczerwienienia – skóra staje się bardziej wrażliwa na czynniki zewnętrzne. Zaczerwienienia, pieczenie i swędzenie mogą pojawiać się nawet po kontakcie z kosmetykami, które wcześniej były dobrze tolerowane.
5. Skłonność do infekcji – brak odpowiedniej ochrony sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe, ponieważ bariera hydrolipidowa nie pełni już swojej funkcji ochronnej.
6. Zwiększona reakcja na czynniki atmosferyczne – uszkodzona bariera lipidowa sprawia, że skóra gorzej znosi zmiany temperatury, wiatr czy promieniowanie UV. W wyniku tego może szybciej się przesuszać w zimie i być bardziej podatna na podrażnienia latem.
7. Drobne linie i zmarszczki – odwodniona skóra staje się mniej elastyczna. To prowadzi do powstawania drobnych linii i zmarszczek, szczególnie na twarzy. Mogą pojawić się one nawet u osób młodych, jeśli bariera hydrolipidowa jest osłabiona i skóra nie jest odpowiednio chroniona przed utratą wilgoci. Skóra odwodniona ma matowy, zmęczony wygląd.
8. Nasilenie trądziku lub innych zmian skórnych – chociaż bariera hydrolipidowa kojarzy się głównie z ochroną przed przesuszeniem, jej uszkodzenie może również prowadzić do problemów takich jak trądzik czy egzema lub do ich nasilenia się.

Co uszkadza barierę hydrolipidową

Najskuteczniejszym sposobem jest zapobiegać, niż leczyć, dlatego zanim wskażemy Ci, jak odbudować barierę hydrolipidową, najpierw powiemy, co ją uszkadza. Jest to ważne nawet wtedy, gdy już zmagasz się z ciężkim stanem płaszcza lipidowego. Ta wiedza pozwoli Ci uniknąć błędów w przyszłości i skutecznie odbudować barierę hydrolipidową, a następnie utrzymać ją w dobrym stanie.

Czynniki, które niszczą płaszcz lipidowy skóry to:

• niewłaściwa pielęgnacja skóry – np. regularne używanie kosmetyków z wysoką zawartością alkoholu, który działa wysuszająco na skórę, niszczy barierę hydrolipidową zwłaszcza u osób z wrażliwą, suchą czy trądzikową cerą;
• korzystanie z intensywnych zabiegów – częste peelingi mechaniczne i chemiczne, szczególnie te o wysokim stężeniu kwasów, mogą wywoływać podrażnienia i uszkodzenia skóry i zwiększać podatność skóry na stany zapalne;
• stres i brak odpowiedniej ilości snu – przewlekły stres i niedostatek snu wpływają na wchłanialność składników odżywczych czy produkcję hormonów, takich jak kortyzol, który osłabia barierę hydrolipidową, przez co skóra staje się bardziej podatna na podrażnienia, a jej zdolność do regeneracji zostaje zaburzona, co sprzyja przesuszeniu i nadwrażliwości;
• nieodpowiednia temperatura wody podczas mycia – zarówno zbyt gorąca, jak i zbyt zimna woda mogą uszkodzić barierę hydrolipidową; ta pierwsza usuwa zbyt wiele naturalnych lipidów, powodując zaczerwienienie i podrażnienia, natomiast zimna woda może wywoływać nadwrażliwość tkanek;
• zanieczyszczenia środowiska i czynniki atmosferyczne – smog, promieniowanie UV, silny wiatr, mróz i zmienne temperatury mogą znacznie osłabiać barierę hydrolipidową skóry;
• intensywne pocieranie skóry – mocne pocieranie twarzy szorstkim ręcznikiem lub podczas demakijażu może prowadzić do mikrouszkodzeń skóry, co osłabi jej naturalną barierę; skórę twarzy najlepiej osuszać poprzez delikatne przykładanie miękkiego ręcznika bawełnianego lub papierowego;
• urazy mechaniczne – golenie czy depilacja mogą prowadzić do uszkodzeń bariery hydrolipidowej; sprawiają, że skóra staje się wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych, a jej zdolność do ochrony i regeneracji zostaje osłabiona.

Uszkodzona bariera hydrolipidowa wymaga szczególnej troski i odpowiednio dobranej pielęgnacji, aby przywrócić jej naturalną równowagę i zdolność do ochrony skóry. Teraz Ci opowiemy, jak ją odbudować.

Jak odbudować barierę hydrolipidową

Aby przywrócić barierę hydrolipidową do dobrego stanu, potrzebujesz czasu. Naprawa płaszcza lipidowego to proces, w ramach którego musisz stosować odpowiednią pielęgnację: korzystać z zalecanych kosmetyków, uzupełniać skórę o potrzebne składniki, unikać pewnych czynności lub podejmować się innych. Co konkretnie potrzebujesz?

Pielęgnuj swoją skórę

Aby odbudować płaszcz lipidowy, przede wszystkim zaplanuj swoją rutynę pielęgnacyjną: na rano i na wieczór.

Regularnie, dwa razy dziennie delikatnie oczyszczaj twarz. Wykorzystuj do tego płyny micelarne i delikatne żele do mycia twarzy.

Korzystaj z produktów, które intensywnie nawilżają i odżywiają Twoją skórę, m.in. kremy z kwasem hialuronowym, gliceryną czy alantoiną, ceramidami i kwasami tłuszczowymi.

Ogranicz niektóre zabiegi pielęgnacyjne, jak złuszczanie kwasami, peelingi mechaniczne, stosowanie retinolu i szczoteczek myjących.

Pamiętaj również o ochronie skóry przed promieniowaniem UV. Sprawdzi się tu krem z filtrem SPF 50.

Unikaj kosmetyków z alkoholem i silnymi substancjami zapachowymi. Mogą podrażniać skórę i dodatkowo ją wysuszać.

Zadbaj o odpowiednią dietę

Kosmetykami działasz na barierę lipidową od zewnątrz. Równie ważne jest działanie od wewnątrz, a zrobisz to poprzez odpowiednią dietę.

Powinna ona być zbilansowana, bogata w witaminy, minerały, kwasy tłuszczowe. Dlatego w swoich codziennych posiłkach uwzględniaj jak najwięcej warzyw i owoców, pamiętaj o tłustych rybach, orzechach, olejach roślinnych.

Dbaj również o nawodnieniu! Pij co najmniej 1,5–2 litry wody dziennie.

Zadbaj o sen i ogranicz stres

W czasie snu skóra się regeneruje. Jeśli będziesz go zaniedbywać, bariera hydrolipidowa będzie się trudniej odbudowywać.

Uważaj również na stres. Staraj się chociaż trochę go zminimalizować, ponieważ osłabia on płaszcz lipidowy i pogarsza ogólny stan skóry.

Uważaj na szkodliwe czynniki

Skóra z uszkodzoną barierą lipidową jest bardziej podatna na negatywne działanie czynników zewnętrznych, takich jak wiatr, zimno, suche powietrze czy promieniowanie UV. Dlatego unikaj nadmiernej ekspozycji na te czynniki i stosuj dodatkową ochronę, np. w postaci kremu z filtrem UV i ubioru stosownego do warunków pogodowych.

O ile to możliwe, zadbaj również o poziom wilgotności w pomieszczeniach, w których przebywasz, i staraj się unikać długiego przebywania w miejscach klimatyzowanych.

Ile trwa odbudowa bariery hydrolipidowej

To, w jakim czasie odbuduje się Twoja bariera hydrolipidowa skóry, zależy od stopnia jej uszkodzenia i tego, jak sumiennie podejdziesz do jej regeneracji.

Jeśli doświadczasz jedynie drobnych uszkodzeń, poprawę stanu skóry możesz zauważyć już po kilku dniach pielęgnacji.

W przypadku poważniejszych naruszeń bariera hydrolipidowa może potrzebować od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy, aby w pełni się zregenerować. Kluczową rolę odgrywa tutaj regularność i systematyczność pielęgnacji.

Co stosować na zaburzoną barierę hydrolipidową

Uszkodzona bariera hydrolipidowa wymaga szczególnej uwagi i stosowania odpowiednich produktów pielęgnacyjnych, które pomogą ją odbudować i przywrócić równowagę. Jakie kosmetyki stosować na zaburzoną barierę hydrolipidową? Co powinny one zawierać?

Kosmetyki do odbudowy bariery hydrolipidowej

1. Delikatne środki oczyszczające – wybieraj łagodne produkty oczyszczające, takie jak olejki do mycia twarzy, kremowe żele lub płyny micelarne bez alkoholu, które skutecznie oczyszczają skórę, nie naruszając jej naturalnej ochrony.
2. Kremy regeneracyjne i nawilżające – stosuj kremy o bogatej zawartości ceramidów, kwasów tłuszczowych i pantenolu: związków, które są niezbędne w procesie odbudowy bariery hydrolipidowej. Kremy te tworzą warstwę ochronną na skórze, wspomagają jej regenerację i zapewniają głębokie nawilżenie.
3. Serum nawilżające i wzmacniające – serum o lekkiej, ale bogatej w składniki odżywcze formule (np. z niacynamidem lub kwasem hialuronowym) działa jako dodatkowa warstwa pielęgnacyjna, wspierając regenerację skóry i utrzymanie jej odpowiedniego poziomu nawilżenia.
4. Oleje roślinne – naturalne oleje, takie jak olej arganowy, olej jojoba czy olej z wiesiołka, są doskonałym wyborem w pielęgnacji skóry z zaburzoną barierą hydrolipidową. Te oleje działają nawilżająco, odżywczo i wspomagają procesy regeneracyjne, tworząc jednocześnie warstwę ochronną na skórze.
5. Emolienty do ciała – w przypadku ciała postaw na balsamy i masła do ciała bazujące na emolientach, które pomagają w regeneracji skóry, szczególnie na obszarach najbardziej narażonych na suchość, takich jak łokcie, kolana czy dłonie.

A co ze składnikami aktywnymi? Które z nich powinny znaleźć się w składzie produktów do naprawy płaszcza lipidowego?

1. Ceramidy i kwasy tłuszczowe – te lipidy są istotnymi składnikami bariery hydrolipidowej. Ceramidy pełnią funkcję „cementu” międzykomórkowego, wzmacniając strukturę skóry, podczas gdy kwasy tłuszczowe uzupełniają brakujące lipidy, wspierając jej odbudowę. Produkty bogate w te składniki pomogą zregenerować skórę i przywrócić jej ochronne właściwości.
2. Kwas hialuronowy – ten składnik działa jak magnes na wodę, przyciągając i zatrzymując wilgoć w skórze. Produkty zawierające kwas hialuronowy są szczególnie ważne, gdy skóra jest odwodniona i przesuszona, bo pomagają one zbalansować jej poziom nawilżenia i wzmocnić barierę ochronną skóry.
3. Pantenol (prowitamina B5) – to składnik o działaniu kojącym i regenerującym, który przyspiesza procesy naprawcze skóry. Ma zdolność łagodzenia podrażnień, redukcji zaczerwienień i przywracania komfortu skórze z naruszoną barierą hydrolipidową.
4. Niacynamid (witamina B3) – to wielofunkcyjny składnik, który pomaga wzmocnić barierę ochronną skóry, zmniejszając jednocześnie jej wrażliwość na czynniki zewnętrzne. Reguluje produkcję sebum, co może pomóc w przywróceniu równowagi skórze przetłuszczającej się lub mieszanej, a także działa przeciwzapalnie.
5. Gliceryna – to humektant, czyli składnik, który przyciąga wodę do skóry, pomagając jej utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia. Kosmetyki z gliceryną pomagają utrzymać wilgoć w skórze i zapobiegają jej przesuszaniu, co jest niezwykle istotne w procesie odbudowy bariery ochronnej.
6. Emolienty – tworzą na powierzchni skóry film ochronny, który zapobiega nadmiernej utracie wody i chroni przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Produkty z emolientami, takimi jak masło shea, oleje roślinne (np. olej jojoba, olej arganowy) lub lanolina, działają regenerująco i zabezpieczająco na skórę.

Właściwa pielęgnacja skóry z zaburzoną barierą hydrolipidową powinna opierać się na delikatnych, regenerujących i nawilżających produktach. Regularne stosowanie kosmetyków bogatych w ceramidy, kwas hialuronowy, niacynamid oraz emolienty pomoże w odbudowie warstwy ochronnej skóry i przywróci jej zdolność do zatrzymywania wilgoci oraz ochrony przed czynnikami zewnętrznymi.

Odzyskaj zdrową barierę hydrolipidową!

Zauważasz u siebie objawy typowe dla uszkodzonej bariery hydrolipidowej skóry? Zacznij działać od razu! A jeśli nie masz pewności, że to to, lub dotychczasowa pielęgnacja Ci nie pomaga, pamiętaj, że możesz skorzystać z pomocy dermatologa, który zdiagnozuje problem. Zadbaj o swoją skórę, aby dłużej cieszyć się jej zdrowiem i pięknem!